DxDiag là gì? Hướng dẫn kiểm tra cấu hình máy tính nhanh chóng

Khi sử dụng máy tính Windows, việc kiểm tra cấu hình máy tính là một bước quan trọng để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và có thể đáp ứng nhu cầu. Một trong những công cụ hữu ích để làm điều này là DxDiag. Vậy DxDiag là gì và tại sao nó lại là một công cụ không thể thiếu trong Windows? Cùng Hoàng Long Computer tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

DxDiag là gì?

DxDiag là viết tắt của DirectX Diagnostic Tool (Công cụ Chẩn đoán DirectX). Đây là một tiện ích được Microsoft tích hợp sẵn trong hệ điều hành Windows, được thiết kế với mục đích chính là thu thập thông tin chi tiết về các thành phần phần cứng của máy tính và kiểm tra các chức năng liên quan đến DirectX – một tập hợp các giao diện lập trình ứng dụng (API) xử lý các tác vụ đa phương tiện, đặc biệt là đồ họa game và video.

Khi bạn chạy lệnh dxdiag, công cụ này sẽ quét hệ thống và hiển thị một báo cáo toàn diện bao gồm thông tin về hệ điều hành, bộ xử lý (CPU), bộ nhớ (RAM), card đồ họa (GPU), card âm thanh và các thiết bị đầu vào. Nó không chỉ cung cấp thông số kỹ thuật mà còn kiểm tra xem các driver (trình điều khiển) có được ký số bởi Microsoft (WHQL) hay không và báo cáo các sự cố tiềm ẩn.

Nói một cách dễ hiểu, DxDiag giống như một "bảng kiểm tra sức khỏe tổng quát" cho các khía cạnh đa phương tiện của máy tính bạn, giúp bạn và các chuyên gia kỹ thuật có cái nhìn rõ ràng về tình trạng hệ thống.

Các chức năng chính của DxDiag

Công cụ DxDiag không chỉ đơn thuần hiển thị thông tin. Nó sở hữu nhiều chức năng hữu ích, giúp người dùng nắm bắt và chẩn đoán các vấn đề liên quan đến hệ thống của mình.

• Thu thập thông tin hệ thống toàn diện: Đây là chức năng cốt lõi. DxDiag cung cấp một cái nhìn tổng quan về cấu hình cơ bản như phiên bản Windows, thông tin CPU, dung lượng RAM.
• Kiểm tra chi tiết thông tin hiển thị (Display): Phân tích sâu về card đồ họa, bao gồm tên model, nhà sản xuất, dung lượng VRAM, phiên bản driver, và tình trạng hoạt động của các tính năng DirectX như DirectDraw, Direct3D, và AGP Texture Acceleration. Đây là thông tin cực kỳ quan trọng cho game thủ và những người làm việc với đồ họa.
• Kiểm tra thông tin âm thanh (Sound): Tương tự như hiển thị, DxDiag liệt kê các thiết bị âm thanh, driver tương ứng và các sự cố có thể xảy ra.
• Kiểm tra thiết bị đầu vào (Input): Cung cấp danh sách các thiết bị ngoại vi như chuột, bàn phím, tay cầm chơi game (game controller) và các thiết bị USB khác đang kết nối với máy.
• Chạy các bài kiểm tra DirectX cơ bản: Mặc dù không còn là trọng tâm như các phiên bản Windows cũ, DxDiag vẫn có khả năng thực hiện các bài test nhanh cho DirectDraw và Direct3D để kiểm tra sơ bộ khả năng hoạt động.
• Lưu báo cáo chi tiết (Save All Information): Một trong những chức năng giá trị nhất của DxDiag là khả năng xuất toàn bộ thông tin thu thập được ra một file văn bản (.txt). File báo cáo này rất hữu ích khi bạn cần gửi thông tin hệ thống cho bộ phận hỗ trợ kỹ thuật của một phần mềm, game hoặc nhà sản xuất phần cứng để họ giúp bạn chẩn đoán lỗi.

Các thông tin máy tính được DxDiag cung cấp

Khi bạn chạy lệnh dxdiag, giao diện chính của công cụ sẽ xuất hiện với nhiều tab thông tin khác nhau. Mỗi tab chứa đựng những dữ liệu cụ thể:

Tab System (Hệ thống)

Đây là tab đầu tiên bạn thấy, cung cấp thông tin tổng quan về hệ thống:

• Current Date/Time: Ngày giờ hiện tại của hệ thống.
• Computer Name: Tên máy tính của bạn.
• Operating System: Phiên bản hệ điều hành Windows đang sử dụng (ví dụ: Windows 10 Pro 64-bit), bao gồm cả số Build.
• Language: Ngôn ngữ cài đặt của hệ điều hành.
• System Manufacturer: Nhà sản xuất hệ thống (ví dụ: Dell, HP, ASUS, hoặc "To Be Filled By O.E.M." nếu là máy tự build).
• System Model: Tên model của máy tính (đối với laptop hoặc máy bộ) hoặc mainboard (đối với máy tự build).
• BIOS: Phiên bản và ngày phát hành của BIOS/UEFI.
• Processor (CPU): Tên đầy đủ của bộ vi xử lý (ví dụ: Intel(R) Core(TM) i7-10700K CPU @ 3.80GHz), tốc độ xung nhịp, số nhân và số luồng.
• Memory (RAM): Tổng dung lượng bộ nhớ RAM được cài đặt (ví dụ: 16384MB RAM, tương đương 16GB).
• Page File: Dung lượng file hoán trang (bộ nhớ ảo) đang sử dụng và tổng dung lượng.
• DirectX Version: Phiên bản DirectX đang được cài đặt trên máy (ví dụ: DirectX 12).

Tab Display (Hiển thị)

Tab này cung cấp thông tin chi tiết về card đồ họa và màn hình. Nếu máy bạn có nhiều card đồ họa (ví dụ: card onboard và card rời), sẽ có nhiều tab Display tương ứng (Display 1, Display 2,...).

Device (Thiết bị):

• Name: Tên card đồ họa (ví dụ: NVIDIA GeForce RTX 3070).
• Manufacturer: Nhà sản xuất chip đồ họa (ví dụ: NVIDIA, AMD, Intel).
• Chip Type: Loại chip đồ họa.
• DAC Type: Loại bộ chuyển đổi Digital-to-Analog.
• Device Type: Loại thiết bị (ví dụ: Full Display Device).
• Approx. Total Memory: Dung lượng bộ nhớ đồ họa (VRAM) xấp xỉ (ví dụ: 8096 MB cho card 8GB).
• Display Memory (VRAM): Dung lượng VRAM thực tế.
• Shared Memory: Dung lượng RAM hệ thống được chia sẻ cho đồ họa (thường thấy với card onboard).

Drivers (Trình điều khiển):

• Main Driver: Tên file driver chính.
• Version: Phiên bản driver.
• Date: Ngày phát hành driver.
• WHQL Logo'd: Trạng thái "Yes" nghĩa là driver đã được Microsoft chứng nhận (Windows Hardware Quality Labs). Đây là một yếu tố quan trọng đảm bảo tính ổn định và tương thích.
• Feature Levels: Các cấp độ tính năng DirectX mà card đồ họa hỗ trợ (ví dụ: 12_1, 12_0, 11_1,...).
• Driver Model: Mô hình driver (ví dụ: WDDM 2.7).

DirectX Features (Tính năng DirectX):

• DirectDraw Acceleration: Enabled (Đã bật) hoặc Disabled (Đã tắt).
• Direct3D Acceleration: Enabled hoặc Disabled.
• AGP Texture Acceleration: Enabled hoặc Disabled (thường không còn liên quan với các hệ thống hiện đại sử dụng PCIe).

Notes (Ghi chú): Phần này sẽ hiển thị các vấn đề hoặc lỗi được phát hiện liên quan đến card đồ họa hoặc driver. Nếu không có vấn đề gì, nó sẽ báo "No problems found."

Tab Sound (Âm thanh)

Tương tự tab Display, nếu có nhiều thiết bị âm thanh, sẽ có nhiều tab Sound.

• Device (Thiết bị): Tên thiết bị âm thanh (ví dụ: Speakers (Realtek High Definition Audio)).
• Device ID, Manufacturer ID, Product ID, Type: Các mã nhận dạng thiết bị.
• Drivers (Trình điều khiển): Tên file driver, phiên bản, ngày phát hành, nhà cung cấp.
• Notes (Ghi chú): Các vấn đề về âm thanh nếu có.

Tab Input (Đầu vào)

Tab này liệt kê các thiết bị đầu vào được kết nối với máy tính:

• DirectInput Devices: Liệt kê chuột, bàn phím.
• USB Input Devices: Liệt kê các thiết bị USB khác có chức năng đầu vào như tay cầm chơi game, webcam (phần input).
• Thông tin driver cơ bản và các ghi chú về sự cố (nếu có).

Hướng dẫn kiểm tra cấu hình máy tính bằng DxDiag

Sử dụng DxDiag rất đơn giản. Dưới đây là các cách phổ biến để mở và sử dụng công cụ này:

Sử dụng hộp thoại Run

• Nhấn tổ hợp phím Windows + R trên bàn phím để mở hộp thoại Run.
• Trong ô "Open", gõ chính xác từ khóa: dxdiag
• Nhấn phím Enter hoặc nhấp vào nút OK.
• Lần đầu tiên chạy DxDiag (trên một số máy): Bạn có thể thấy một hộp thoại hỏi "Do you want to check if your drivers are digitally signed?". Nội dung này hỏi bạn có muốn DxDiag kiểm tra xem các driver của bạn có được Microsoft ký số (WHQL) hay không. Bạn nên chọn Yes. Việc này giúp đảm bảo tính ổn định của hệ thống.
• Cửa sổ DirectX Diagnostic Tool sẽ xuất hiện. Ở góc dưới bên trái, bạn sẽ thấy một thanh tiến trình màu xanh lá cây cho biết DxDiag đang thu thập thông tin hệ thống. Vui lòng đợi cho đến khi thanh này hoàn tất.
• Sau khi thu thập xong, bạn có thể duyệt qua các tab (System, Display, Sound, Input) để xem chi tiết thông tin như đã mô tả ở mục 3.

Sử dụng thanh tìm kiếm Windows

• Nhấn phím Windows trên bàn phím hoặc nhấp vào biểu tượng tìm kiếm (hình kính lúp) trên thanh Taskbar.
• Gõ dxdiag vào ô tìm kiếm.
• Trong kết quả tìm kiếm hiện ra, chọn DxDiag (thường có mô tả là "Run command" hoặc "App").
• Các bước tiếp theo (từ bước 4 của Cách 1) hoàn toàn tương tự.

Các cách kiểm tra cấu hình máy tính khác

Mặc dù DxDiag là một công cụ tuyệt vời, Windows cũng cung cấp một số tiện ích khác để xem thông tin hệ thống, hoặc có những phần mềm bên thứ ba chuyên dụng hơn cho từng loại linh kiện.

Kiểm tra thông số hệ thống Windows qua công cụ System Information

System Information, tương tự như DxDiag, là một công cụ tích hợp sẵn trong Windows giúp bạn kiểm tra thông tin chi tiết về phần mềm và phần cứng trên máy tính. Công cụ này có thể mở thông qua hộp thoại Run, nhưng sử dụng lệnh khác là "msinfo32". Phương pháp này thích hợp với các máy tính chạy Windows 8.1 hoặc Windows 10, mặc dù thông tin phần cứng có thể không chi tiết như khi dùng công cụ DirectX Diagnostic Tool.

Dưới đây là hướng dẫn cách kiểm tra thông tin phần cứng và phần mềm trên máy tính bằng System Information:

• Bước 1: Nhấn tổ hợp phím Windows + R để mở hộp thoại Run.
• Bước 2: Nhập lệnh “msinfo32” vào ô Open và nhấn Enter hoặc chọn OK.

Sau khi thực hiện các bước trên, cửa sổ System Information sẽ xuất hiện, hiển thị các thông tin về phần cứng và phần mềm của thiết bị. Các thông số cơ bản như phiên bản hệ điều hành, RAM, bộ vi xử lý sẽ được liệt kê, và bạn có thể tìm kiếm thêm thông tin cần thiết qua mục Find what.

Xem thông tin phần cứng và phần mềm qua Computer Properties

Computer Properties được coi là một phương pháp đơn giản và nhanh chóng để người dùng xem thông tin cơ bản về phần cứng máy tính. Phương pháp này hoạt động trên tất cả các phiên bản hệ điều hành từ Windows XP đến Windows 11. Tuy nhiên, khác với DxDiag hay System Information, công cụ này chỉ cung cấp những thông tin cơ bản và không thích hợp cho việc kiểm tra các lỗi kỹ thuật phức tạp. Mặc dù vậy, nếu chỉ cần tra cứu nhanh thông tin, người dùng hoàn toàn có thể sử dụng cách này.

• Bước 1: Nhấp chuột phải vào biểu tượng This PC trên màn hình Desktop và chọn Properties.
• Bước 2: Xem các thông tin hệ thống hiển thị, chẳng hạn như phiên bản hệ điều hành, mã sản phẩm, nhà sản xuất, bộ vi xử lý, dung lượng RAM...

Tại sao DxDiag là công cụ cần thiết trên Windows?

Với những thông tin chi tiết mà nó cung cấp, DxDiag không chỉ là một công cụ "cho vui" mà thực sự cần thiết đối với nhiều người dùng Windows, đặc biệt là:

• Nhanh chóng, tiện lợi và miễn phí: Là công cụ tích hợp sẵn, bạn không cần tải về hay cài đặt bất kỳ phần mềm nào khác. Chỉ cần một lệnh dxdiag đơn giản là bạn có thể truy cập ngay.
• Cung cấp thông tin toàn diện cho người dùng mọi cấp độ: Dù bạn là người mới hay đã có kinh nghiệm, thông tin từ DxDiag đều hữu ích. Nó đủ đơn giản để người dùng phổ thông hiểu các thông số cơ bản, đồng thời cũng đủ chi tiết cho dân kỹ thuật phân tích sâu hơn.
• Hỗ trợ đắc lực trong việc khắc phục sự cố: Khi máy tính gặp các vấn đề liên quan đến đồ họa (game bị văng, hiển thị lỗi), âm thanh (mất tiếng, rè tiếng), file báo cáo từ DxDiag là nguồn thông tin vô giá giúp các kỹ thuật viên hoặc cộng đồng hỗ trợ trực tuyến chẩn đoán nguyên nhân nhanh hơn. "Cung cấp file DxDiag log" là yêu cầu gần như tiêu chuẩn khi bạn tìm kiếm sự giúp đỡ về lỗi game/phần mềm.
• Kiểm tra khả năng tương thích phần mềm và game: Trước khi cài đặt một tựa game hay phần mềm đồ họa nặng, bạn có thể dùng DxDiag để kiểm tra xem cấu hình máy (đặc biệt là phiên bản DirectX, VRAM, CPU, RAM) có đáp ứng yêu cầu tối thiểu hoặc đề nghị hay không.
• Công cụ "sơ cứu" không thể thiếu của game thủ: Đối với cộng đồng game thủ, DxDiag giúp họ nhanh chóng xác định liệu vấn đề xuất phát từ phần cứng, driver hay do game.
• Độ tin cậy cao: Vì được phát triển và tích hợp bởi chính Microsoft, thông tin từ DxDiag có độ chính xác và tin cậy cao.

Kết luận

Qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ DxDiag là gì, tầm quan trọng của nó và cách sử dụng lệnh dxdiag để kiểm tra chi tiết cấu hình máy tính của mình một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đây là một công cụ vô cùng hữu ích, không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về "người bạn đồng hành" công nghệ của mình mà còn là trợ thủ đắc lực khi cần khắc phục sự cố hoặc đảm bảo tương thích phần mềm. Hãy nhớ theo dõi Hoàng Long Computer để nhận thêm các mẹo và thủ thuật máy tính hữu ích.