Tình trạng thiếu hụt card đồ họa trên toàn cầu đang khiến nhiều người tiêu dùng khó có thể sở hữu chúng ở một mức giá hợp lý. Thậm chí, người dùng còn chẳng thể mua được một chiếc card đồ họa với mức giá mà các hãng đã niêm yết. Mức giá thực tế của chúng bị đội lên gấp 2, gấp 3 lần. Đây là những lý do gây ra điều đó.

Mức giá tăng vọt và số lượng hàng còn trong kho giảm mạnh

Bộ xử lý đồ họa (GPU) hoặc card đồ họa là một thành phần thiết yếu đối với hầu hết những người dùng máy tính để bàn. Chúng chịu trách nhiệm xử lý hiển thị các yếu tố hình ảnh cho PC của bạn, cho phép bạn xem nội dung đa phương tiện và kết xuất đồ họa 3D phức tạp trong các tựa game hiện đại. Chúng cũng rất quan trọng đối với các chuyên gia sáng tạo bởi cho phép máy tính chạy các tác vụ chuyên sâu như thiết kế đồ họa, chỉnh sửa video hay hoạt họa 3D.

Nếu cố gắng lắp ráp hoặc mua một chiếc máy tính trong năm 2020 hoặc 2021, bạn sẽ thấy giá card đồ họa đang cao một cách chóng mặt, những mẫu card mới lại không có sẵn để mua. Hầu hết các đơn vị bán lẻ, những sàn thương mại điện tử như Amazon và Newegg cho đến cả cửa hàng lớn như Best Buy, đều không có card đồ họa để bán. Trong các trang web "chợ trời", chẳng hạn như eBay, giá bán lại các GPU mới hay cũ đều cao hơn gấp nhiều lần so với mức giá bán lẻ mà hãng đề xuất.

Tình trạng này gây ra một trở ngại lớn đối với nhiều người đang muốn tự mình lắp máy tính, làm việc trong ngành truyền thông đa phương tiện hay game thủ, bởi ngay cả những tác vụ chạy PC thông thường cũng phụ thuộc vào card đồ họa. Điều đó buộc họ phải chọn mua những mẫu đời cũ, hoặc chi hàng ngàn đô la cho một sản phẩm đã hết bảo hành hay tệ nhất là chấp nhận sử dụng loại tích hợp có sẵn - hiệu năng hạn chế. Tình trạng thiếu hụt này cũng khiến những người muốn lắp ráp PC khó có thể tự tạo ra những hệ thống của riêng mình và phải chọn các lựa chọn có sẵn từ OEM.

Tình trạng thiếu hụt chip toàn cầu

Ngành công nghiệp card đồ họa PC hiện đang do hai nhà sản xuất chip thống trị, đó là NVIDIA và AMD. Hai công ty này tạo nên gần như tất cả các GPU chuyên dụng có trong máy tính desktop và laptop. NVIDIA là hãng dẫn đầu thị trường tiêu dùng với dòng sản phẩm GeForce GTX và RTX, trong khi AMD chính là công ty đứng sau dòng GPU Radeon RX.

Nguyên nhân lớn nhất của việc thiếu nguồn cung là do tình trạng thiếu hụt chip silicon đang diễn ra trên toàn cầu. Các con chip máy tính hầu như được làm từ silicon. Do đại dịch, các nhà sản xuất bán dấn lớn nhất thế giới gồm TSMC và Samsung đều phải giảm hoặc tạm dừng quá trình sản xuất. Việc này kết hợp cùng nhu cầu các thiết bị điện tử tiêu dùng như máy tính, console chơi game,... gia tăng do đại dịch, đã khiến những nhà sản xuất không đáp ứng nổi.

Dù tình trạng thiếu hụt chip đã tác động nghiêm trọng đến thị trường card đồ họa, nhưng đây không phải là ngành công nghiệp duy nhật bị ảnh hưởng từ vấn đề nguồn cung. Một loạt các sản phẩm tiêu dùng, từ ô tô được hỗ trợ bởi máy tính cho đến những cỗ máy console chơi game như PS5 và Xbox, đều phải đối mặt với nhiều vấn đề nghiêm trọng về mức độ sẵn hàng cũng như giá cả tăng cao. Các sản phẩm chính, chẳng hạn như dòng iPhone 12 của Apple, cũng từng bị hoãn ra mắt vì lo ngại về tình trạng sẵn hàng.

Đào tiền điện tử

Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt card đồ họa dường như còn trở nên nghiêm trọng hơn các sản phẩm điện tử khác, kể cả điện thoại hay CPU. Một lý do lớn khiến nhu cầu về GPU tăng vọt trong năm ngoái chính là khai thác tiền điện tử. Đào tiền ảo thường tận dụng sức mạnh xử lý của card đồ họa, thế nên, các dàn máy đào đều chứa rất nhiều card đồ họa và không nhất thiết phải được lắp vào một dàn máy desktop.

Điều này đã trở thành một điểm tranh cãi của nhiều người tiêu dùng nói chung. Không giống như các GPU được sử dụng để chơi game hay công việc nói chung, các GPU được sử dụng cho đào tiền điện tử sẽ khai thác hết mức công suất. Điều này có nghĩa là chúng sẽ không còn giá trị bán lại trên thị trường đồ cũ.

Hồi đầu năm nay, NVIDIA đã cố gắng chặn việc đào tiện điện tử trên card đồ họa RTX 3060 của mình, nhưng chiến lược của công ty nhanh chóng thất bại khi vô tình phát hành bản drvier đồ họa kích hoạt lại khả năng đào tiền.

Vấn đề đầu cơ

Một yếu tố lớn khác gây ra vấn đề này đó chính là những kẻ đầu cơ thị trường. Những kẻ đầu cơ này sẽ mua các mặt hàng với giá gần bằng giá bán lẻ, sau đó bán lại chúng trên những trang web như eBay.

Bất cứ khi nào các nhà sản xuất tái bổ sung card mới trên kệ hàng, những kẻ đầu cơ ngay lập tức mua hết về và bán lại mức giá cao gấp nhiều lần so với giá ban đầu. Chúng thậm chí còn có các con bot có thể theo dõi tình trạng GPU mới, sau đó hoàn tất giao dịch trước khi người dùng thông thường kịp thời bỏ vào giỏ hàng.

Một số cửa hàng bán lẻ đã cố gắng hạn chế hành vi này bằng cách giới hạn mỗi người chỉ có thể mua một sản phẩm. Nếu có thể, bạn nên thanh toán ngay tại cửa hàng bán lẻ bởi chúng ít bị ảnh hưởng từ tình trạng đầu cơ.

Điều gì tiếp theo đối với GPU?

Theo thông tin từ The Verge, NVIDIA tuyên bố tình trạng thiếu hụt GPU khả năng sẽ tiếp tục kéo dài đến hết năm nay. Một số dự báo từ Microsoft và Sony gần đây thừa nhận, họ bất lực trong việc giải quyết vấn đề, Xbox Series X/S và PlayStation 5 sẽ còn khan hàng cho tới tận 2022 vì không đủ chip AMD.

Nếu đang muốn sớm lắp ráp một chiếc PC, bạn nên tìm mua card đồ họa cũ để có giá tốt nhất thay vì mua mới. Dẫu vậy, mức giá của chúng cũng không hề rẻ, thậm chí còn đắt hơn cách đây 1 năm, dù là đồ cũ.

Hoặc bạn cũng có thể chấp nhận sử dụng các GPU tích hợp chậm chạm bên trong chipset, chẳng hạn như Intel UHD hay AMD Radeon Vega, cho đến khi mua được một chiếc GPU chuyên dụng với đúng giá trị của nó. Hay bạn cũng có thể chọn một mẫu cũ hơn, chờ đến lúc giá cả thị trường bình thường trở lại để có thể nâng cấp.